Το μεγάλο φυσικό κοίλωμα του εδάφους, σε υψόμετρο 470 μ., που τροφοδοτείται για περίπου τρία εκατομμύρια χρόνια με γλυκό νερό από επιφανειακές απορροές και πηγές, είναι το μεγαλύτερο της Ηπείρου και από τα παλαιότερα της Ευρώπης. Επηρέασε, σε μεγάλο βαθμό, την ανθρώπινη δραστηριότητα στην περιοχή και συνεχίζει να επιδρά σε σημαντικές πτυχές της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης. Σε αυτό, συνέβαλαν η πλούσια χλωρίδα και πανίδα του, αλλά και ο ποικιλόμορφος περίγυρος, με έλη, τέλματα, καλαμώνες, χορτολίβαδα, λόχμες και δάση. Αποτελεί το πιο αναγνωρίσιμο φυσικό μνημείο της πόλης -συνειρμικά ταυτόσημο με την εικόνα της- και πρωταρχικό πόλο έλξης, τόσο για τους κατοίκους της, όσο και για τους επισκέπτες. Καθημερινά, συγκεντρώνει πλήθος κόσμου, για βόλτες με τα καραβάκια ως το Νησί ή, τριγύρω, στους παραλίμνιους πεζόδρομους και ποδηλατόδρομους, στα  πάρκα με τα σύγχρονα γλυπτά, τα καφέ-μπαρ και τα εστιατόρια. Επίσης, διαθέτει κωπηλατοδρόμιο για αθλητικούς συλλόγους και πίστες για θαλάσσιο σκι.

Μία βόλτα δίπλα στη λίμνη είναι ο ιδανικός τρόπος για να αρχίσεις ή να κλείσεις τη μέρα σου, ανεξαρτήτως εποχής. Στάσου για ένα καφέ ή ένα τσάι σε κάποιο παραδοσιακό καφέ, ατενίζοντας τη λίμνη. Κάπου εκεί, θα σταματήσει και ο χρόνος. Είσαι μπροστά στην Παμβώτιδα, μία από τις ελάχιστες αστικές λίμνες της χώρας.

Είναι με διαφορά η ομορφότερη λίμνη της Ελλάδας, με τις πυκνοφυτεμένες όχθες της και τα επιβλητικά βουνά να καθρεφτίζονται στα νερά της.